Żytomierska Rada Miejska 6 grudnia 2019 r. podjęła decyzję o przyznaniu zasłużonemu biskupowi emerytowi diecezji kijowsko-żytomierskiej Janowi Purwińskiemu tytułu Honorowego Obywatela Miasta Żytomierza. Wniosek o odznaczenie złożyli proboszcz katedry pw. św. Zofii ks. Witalij Bezszkury i prezes Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie Wiktoria Laskowska-Szczur, poparli go radni miasta Jurij Juzwiński i Lubow Cymbaluk.
Polak z Litwy biskup Jan Purwiński pracy duszpasterskiej na Ukrainie poświęcił 42 lata, służąc w trudnych czasach sowieckich. I dziś swoją pracą i modlitwą wspiera Polaków w Żytomierzu.
Ksiądz biskup Jan Purwiński urodził się 19 listopada 1934 r. we wsi Dolnaja, należącej do parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Iłukszcie na Łotwie, w polskiej wielodzietnej rodzinie Marianny i Donata. Lata szkolne przypadły na czas najpierw hitlerowskiej, a później sowieckiej okupacji. Po ukończeniu szkoły średniej w 1955 r. rozpoczął pracę w kołchozie, aby ułatwić sobie dostanie się do seminarium duchownego.
W 1956 r. Jan Purwiński wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Ryskiej. Były to czasy głębokiego komunizmu i wielkich prześladowań Kościoła katolickiego w ZSRS. Święcenia kapłańskie otrzymał 13 kwietnia 1961 r. z rąk bpa Petrasa Maželisa w kaplicy Arcybiskupów Ryskich. Przez kolejne lata, aż do 1977 r., pełnił posługę jako wikary w różnych miastach na Łotwie.
Na prośbę kardynała Juliana Vaivodsa w 1977 r. przybył do Żytomierza, by pełnić funkcję administratora parafii św. Zofii. Jej proboszczem był ks. Stanisław Szczypta, wówczas już schorowany. Po śmierci ks. Szczypty ks. Jan Purwiński objął proboszczostwo na tak ważnej placówce. Była to jedna z nielicznych działających parafii rzymskokatolickich na Ukrainie. Z czasem oficjalnie i nieoficjalnie zaczął odwiedzać skupiska Polaków rozsianych po całej Żytomierszczyźnie i poza jej granicami. W domach Polaków chrzcił dzieci, udzielał ślubów czy odprawiał msze pogrzebowe. Warto nadmienić, że ksiądz katolicki w czasach sowieckich otrzymywał prawo do działalności duszpasterskiej od „pełnomocnika do spraw religii” na sześć miesięcy tylko w granicach kościoła. Jeżeli ksiądz wyjeżdżał z wizytą duszpasterską, powinien był otrzymywać specjalne pozwolenie. Podejmując pracę poza kościołem, ryzykował pozbawienie prawa do działalności duszpasterskiej, a nawet uwięzienie. Za swą posługę ks. Jan Purwiński wiele razy był „zapraszany” na „rozmowę” do wydziału ds. religii, gdzie pisał wyjaśnienia.
Ksiądz Jan Purwiński 15 września 1981 r. został mianowany wikariuszem biskupa Ukrainy i Mołdawii. W 1983 r. otrzymał tytuł honorowy osobistego kapelana Jana Pawła II. 16 stycznia 1991 r. Ojciec Święty mianował go biskupem żytomierskim. Konsekracja miała miejsce w katedrze św. Zofii 4 marca 1991 r., 9 marca odbył się ingres do katedry żytomierskiej. 25 listopada 1998 r. został mianowany biskupem ordynariuszem kijowsko-żytomierskim.
Po objęciu diecezji bp Purwiński rozpoczął starania o zwrot kościołów oraz utworzenie Wyższego Seminarium Duchownego w Worzelu k. Kijowa. W czasie jego służby duszpasterskiej w diecezji kijowsko-żytomierskiej zbudowano i otwarto ponad 170 nowych kościołów, a dawne świątynie zostały odnowione i przywrócone wiernym. Wiele pracy bp Purwiński włożył w powrót do prawowitych użytkowników budynku kurii biskupiej, w którym obecnie mieści się Muzeum Krajoznawcze (do tej pory nie oddano go właścicielom). Wielką zasługą biskupa jest powstanie ruchów i stowarzyszeń katolickich w diecezji.
Wiktoria Laskowska-Szczur
