Żytomierski Obwodowy Związek Polaków na Ukrainie powstał w 1989 roku. Obecnie do Związku należy 28 organizacji w obwodzie żytomierskim, a to 11 000 członków. Działa 8 zespołów, 4 redakcje medialne. W obwodzie żytomierskim mieszka największa liczba obywateli polskiego pochodzenia na Ukrainie – 50 000 osób, 1/3 wszystkich Polaków Ukrainy (dane statystyczne według ostatniego spisu ludności).
Centrum Polskie w Żytomierzu jest główną siedzibą Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie, które mieści się pod adresem ul. Teatralna 17/20, 10014 Żytomierz, e – mail: zpuzytomierz@gmail.com. W skrócie nazywamy to miejsce biurem. Centrum uroczyście zostało otwarte 12 października 2012 r. podczas V Dni Kultury Polskiej na Ukrainie, które przebiegały pod honorowym patronatem Marszałka Senatu RP. Oficjalnego otwarcia biura dokonali: Konsul Generalny RP w Winnicy Krzysztof Świderek, przewodniczący Obwodowej Rady Josyp Zapałowski, starosta Piaseczna Jan Dąbek oraz prezes ŻOZPU Wiktoria Laskowska-Szczur.
Centrum Polskie tętni życiem jako ośrodek kultury, oświaty i nauki. Siedziba służy Polakom Żytomierza oraz obwodu. Zabezpiecza funkcjonowanie struktur polskiej organizacji pozarządowej na Żytomierszczyźnie. Tu nadawane są konsultacje krok po kroku co do otrzymania Karty Polaka, prowadzona jest praca edukacyjna z grupami dzieci, młodzieży, dorosłych, odbywają się kursy języka polskiego, zebrania organizacji polskich obwodu Żytomierskiego i spotkania okolicznościowe.
Tu mieszczą się redakcje mediów polskich ŻOZPU, wśród których TV program „Polacy Żytomierszczyzny”, program kulturalno-oświatowy „Uczymy się polskiego”, czasopismo „Tęcza Żytomierszczyzny”, portal Internetowy www.zozpu.org. W 2021 roku przy Centrum Polskim została otwarta Stacja Pomocy Charytatywnej „Dobre Serce”. W ramach stacji działa wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego i punkt wydawania środków czystości, higieny osobistej, opatrunków i wyrobów medycznych, które udało się pozyskać dzięki wielu instytucjom i ofiarodawcom indywidualnym z Polski. Stacja służy żytomierzanom, którzy będąc w trudnej sytuacji z powodu wieku, choroby i samotności, bardzo potrzebują często podstawowej pomocy. Związek stale opiekuję się osobami starszymi, chorymi i potrzebującymi.
Owocnie działa Uniwersytet Trzeciego Wieku, wspierając integrację środowiskową oraz potrzeby stałego rozwoju i edukacji osób starszych.
Wspomagamy działalność twórczą polskich zespołów, w siedzibie odbywają się próby naszych zespołów Zasłużonych dla Kultury Polskiej: Polskiego Dziecięcego Zespołu „Dzwoneczki”, Polskiego Zespołu Polskiego Tańca „Koroliski”, Polskiego Folklorystycznego zespołu „Poleskie Sokoły”, również wspieramy Kameralny Zespół im. I.F. Dobrzyńskiego, Wokalny Zespół „Malwy”, Teatr Lalek ModernPol, chór „Misericordia”.
Warto nadmienić, że ważne dla polskiego środowiska projekty kulturalno-oświatowe Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie częstokroć są zainspirowane podczas spotkań przy smacznej kawie i ciasteczku.
O poziomie nauczania w Polskiej Szkole Sobotnio-Niedzielnej świadczą liczne nagrody uzyskane przez jej uczniów w lokalnych i międzynarodowych konkursach, festiwalach oraz olimpiadach. A maturzyści mają możliwość uzyskania certyfikatu znajomości języka polskiego.
Wysoką rangę i rozgłos na Ukrainie i poza nią mają Dni Kultury Polskiej oraz Międzynarodowy Festiwal Polskiej Kultury „Tęcza Polesia”. Corocznie są obchodzone najważniejsze święta narodowe i kościelne. Na stałe do kalendarza imprez weszły uroczystości z okazji Dnia Niepodległości Polski, Konstytucji 3 Maja, Dnia Polonii i Polaków za granicą. Dbamy o Polski Cmentarz w Żytomierzu, organizujemy sprzątania, czyścimy groby oraz rekonstrukcje grobów.
Liczne nagrody w zbiorze trofeów Związku, dyplomy, honorowe odznaczenia, sportowe puchary i medali wskazują na prężną działalność Związku, jego członków i Zarządu.
Centrum Polskie słynie z gościnności, tu odwiedzają nas oficjalne delegacje, gości honorowi z Polski i Ukrainy, Ameryki, Anglii i innych krajów. Polacy lubią tu przychodzić, korzystać z biblioteki, zapoznać się z materiałami wystawy o Paderewskim i po prostu spędzić czas w miłym towarzystwie.
Na odwiedzających czeka tu sporo odkryć! Warto zapoznać się z życiem niezwykłych ludzi, Polaków, którzy przetrwali trudne czasy represji, nie zapomnieli o swojej tożsamości, przekazują polskość młodemu pokoleniu.
Projekt finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2021
Wiktoria Laskowska
