Żytomierski Obwodowy Związek Polaków na Ukrainie

Społeczna aktywność Polaków w Żytomierzu i obwodzie rozpoczęła się w 1989 roku. Celem było utworzenie pierwszej polonijnej organizacji społecznej na tym terenie.
19 października 1991 roku w Kijowie odbył się ІІ Коngres Polaków na Ukrainie, na którym została przyjęta uchwała o powołaniu Związku Polaków na Ukrainie. Na owym Kongresie uchwalono Statut (zatwierdzony przez Ministerstwo Sprawiedliwości Ukrainy dnia 16 stycznia 1991 roku, pod № 27. Rejestracja 30 października 1992 roku). W p. 2.4 Statutu przewidziano „stworzenie zgodnie z przepisami ustawodawstwa oddziałów zajmujących się polską kulturą i oświatą w Kijowie, Żytomierzu, Lwowie, Chmielnickim, Winnicy, Odessie oraz w miejscowościach, w których istnieją skupiska Polaków». Do Zarządu Związku Polaków na Ukrainie zostali wybrani: Walenty Grafowski i J. E. Ks. Biskup Ordynariusz Diecezji Kijowsko-Żytomierskiej Jan Purwiński.

 W 1991 roku zalegalizowano Żytomierski Obwodowy Oddział Związku Polaków na Ukrainie. Podstawą Żytomierskiego Obwodowego Oddziału Związku Polaków na Ukrainie stał się Żytomierski Obwodowy Oddział Polskiego Kulturalno-Oświatowego Stowarzyszenia im. Jarosława Dąbrowskiego. Pierwszym prezesem oddziału był Walenty Grabowski (1937-2004) – poeta, wielki społecznik, dziennikarz o rozległych zainteresowaniach naukowych w dziedzinie literatury, muzyki, sztuk pięknych.

 30 września 1996 roku przeprowadzono ponowną legalizację (zgodną ze zmianami w ustawodawstwie ukraińskim) Żytomierskiego Obwodowego Oddziału Związku Polaków na Ukrainie w trybie pisemnego zawiadomienia.

Prezes Walenty Grabowski umiał gromadzić wokół siebie ludzi, wzbudzić zainteresowanie sprawami polskimi. Był jednym z tych, którzy z wielką energią pracowali nad odrodzeniem polskości na Żytomierszczyźnie. Położył fundamenty pod działalność Związku, wyznaczył kierunki jego rozwoju. Właśnie w tym czasie, niejednokrotnie z inicjatywy Walentego Grabowskiego, powstawały liczne zespoły, rodziły się nowe idee. Odrodzone zostało polskie szkolnictwo – do szkoły nr 36 wprowadzono nauczanie języka polskiego. W ślad za nią poszły inne placówki dydaktyczne: szkoła nr 17, szkółki sobotnio-niedzielne. Polskiego uczono także w bibliotece obwodowej i przy kościołach. Mowy ojczystej było coraz więcej. Gdy dzieci z Żytomierza pojechały po raz pierwszy na kolonie do Polski, a pierwsi studenci rozpoczęli naukę na wyższych uczelniach w kraju przodków, otworzyło się okno na świat. Walenty Grabowski przypisywał wielką rolę prasie, radiu i telewizji. Zaczęły wychodzić polskie periodyki, np. „Zamkowa Góra”, narodził się jedyny w owym czasie program telewizyjny w języku polskim „Słowo Polskie”, którego pierwszą autorką była Elwira Gilewicz, a w latach 2007-2009 audycję poprowadziła Olga Kolesowa.

Wspomnieć należy o zespołach folklorystycznych: Poleskich Sokołach, tanecznym zespole Koroliski czy chórze dziecięcym Dzwoneczki. Żytomierz zaczął promieniować na cały region. W obwodzie żytomierskim mieszka przecież bardzo dużo Polaków. W Marianówce dzieci i młodzież zaczęły tańczyć w zespole Szkiełko, w Susłach gospodynie śpiewały w Białych Gołąbkach, w Kamiennym Brodzie powstał zespół Marzenie, a w Lubarze Jarosławka. W Wołodarsku Wołyńskim zorganizowano zespół dziecięcy Kolorowe Ptaszki. Długo można by wymieniać.

Oczywiście, wszystkie te inicjatywy nie są dziełem jednego człowieka. Znaleźli się wspaniali ludzie, którzy współtworzyli Związek i aktywnie działali na niwie kultury polskiej: Elwira Gilewicz, Irena Świtelska, Jadwiga Poliszczuk, Paweł Antoniewski, po którym schedę przejął Jan Boczkowski, Władysław Białecki, Antonina Szczyrska z Susłów, Jadwiga Jakubowska z Nowogradu Wołyńskiego, Wanda Laskowska z Korostenia i wielu, wielu innych.

Za czasów pierwszego prezesa powstał Festiwal Kultury Polskiej „Tęcza Polesia”, który cieszył się wielkim zainteresowaniem.

W ciągu 25 lat istnienia ŻOZPU bardzo owocnie układała się współpraca z Kościołem katolickim. Przez stulecia był on ostoją polskości na żytomierszczyźnie. Dlatego współpraca z Kościołem kształtowała się nie tylko na niwie duchowej, ale także patriotycznej. W wielu miejscowościach pierwsze biura organizacji polskich, oddziałów Związku były ulokowane w pomieszczeniach kościelnych. W kościołach obwodu żytomierskiego wspólnie z członkami ŻOZPU wielokrotnie organizowano obchody polskich świąt narodowych. Przy parafiach wprowadzano nauczanie języka i kultury polskiej, pielęgnowano tradycje, śpiewy, organizowano wspólne wyjazdy do Polski, pielgrzymki. Ze swej strony Kościół wspierał wyjazdy dzieci na obozy letnie, konkursy, podejmował wspólne przedsięwzięcia. Po utworzeniu w 2011 r. w Żytomierzu Kapelanii Polskiej współpraca nabrała nowego wymiaru i stała się jeszcze owocniejsza.

Członkowie ŻOZPU byli wśród tych, którzy walczyli o zwrot świątyń katolickich. Na czele z Walentym Grabowskim podjęli się trudu przywrócenia statusu zabytku historii i sztuki Cmentarzowi Polskiemu w Żytomierzu. Warto odnotować wkład prezesa ŻOZPU w rozwój nauki oraz propagowanie wiedzy o znanych na świecie osobistościach kultury polskiej związanych z Żytomierszczyzną, a także w sprawę zachowania polskiego dziedzictwa kulturowego. Udokumentował fakt, że na Cmentarzu Polskim w Żytomierzu pochowani są ojciec i przybrana matka Ignacego Jana Paderewskiego. W domu siostry kompozytora odnaleziono zamurowane w pokoju pianino Paderewskiego i nieznane dotychczas nuty (sześć zeszytów).

W latach 2004-2006 obowiązki prezesa Związku wykonywała Elwira Gilewicz. Wybrano nowy zarząd. W 2006 roku Żytomierski Obwodowy Związek Polaków na Ukrainie otrzymał nowy status prawny, odpowiadający nowym normom rejestracji organizacji społecznych. Prezesem organizacji została Wiktoria Laskowska-Szczur.

Zgodnie z nowym statutem celem Związku jest obrona praw polskiej mniejszości narodowej na Ukrainie, praca na rzecz kulturowego i duchowego rozwoju społeczności polskiej, popularyzacja literatury i kultury polskiej w obwodzie żytomierskim, formowanie postaw, które stymulują miłość i szacunek miejscowych Polaków do swojej historycznej Ojczyzny i kraju, którego są obywatelami, co z kolei kształtuje mentalność ogólnoeuropejską.

Organizacja w ciągu 25 lat swojej działalności uzyskała uznanie i popularność zarówno w społeczeństwie, jak i u miejscowych władz państwowych.

Wielu spośród członków Związku zostało odznaczonych nagrodami państwowymi, wyróżnieniami i dyplomami zarówno przez Polskę, jak Ukrainę.

Żytomierski Obwodowy Związek Polaków na Ukrainie wydatnie przyczynił się do nawiązania współpracy między województwem śląskim a obwodem żytomierskim oraz między miastami: Żytomierz i Płock (województwo mazowieckie). Związek wspierał również podpisanie umowy między Korosteniem i Kraśnikiem. W 2014 roku spodziewane jest podpisanie kolejnych umów partnerskich między miastami ukraińskimi i polskimi, w tym Żytomierzem i Bytomiem, Olewskiem i Toszkiem.

Bardzo ważnym wydarzeniem w 25-letniej historii ŻOZPU stało się otwarcie 12 października 2012 roku Centrum Polskiego w Żytomierzu podczas V Dni Kultury Polskiej. Oficjalnego otwarcia dokonali konsul generalny RP w Winnicy Krzysztof Świderek, przewodniczący Obwodowej Rady Josyp Zapałowski, przewodniczący delegacji województwa śląskiego Zygmunt Wilk, starosta Piaseczna Jan Dąbek oraz prezes ŻOZPU Wiktoria Laskowska-Szczur. Centrum Polskie tętni życiem jako ośrodek kultury, oświaty i nauki, będąc jednocześnie główną siedzibą Związku.

Środki masowego przekazu

W maju 2009 roku na TRK Sojuz – TV powstał program telewizyjny „Polacy Żytomierszczyzny” (autor Olga Kolesowa). Z okazji konkursu o nagrodę marszałka Senatu Bogdana Borusewicza „XX-lecie polskiej demokracji – moje życie zmieniło się, bo Polska odzyskała wolność” skierowanego do dziennikarzy polskich i polonijnych oraz jubileuszu Związku został zrealizowany film „20 lat w służbie Polakom na Żytomierszczyźnie”, opowiadający o działalności ŻOZPU. Na zorganizowanym przez Senat RP XVII Światowym Forum Mediów Polonijnych Tarnów-Śląsk 14 września 2009 roku redakcja w składzie Olga Kolesowa,Wiktoria Laskowska-Szczur, ks.dk. dr Jacek Pawlowicz, Irena Kopoć, Wiktoria Wachowska, Eduard Perunakian, otrzymała specjalne wyróżnienie. Dyplom uznania wręczała wicemarszałek Senatu RP Krystyna Bochenek.

Przy wsparciu dyrektora rozgłośni TRK Sojuz – TV Olega Babkina powstał program kulturalno-oświatowy „Uczymy się polskiego”, prowadzony przez dr Wiktorię Wachowską.

20 grudnia 2012 roku w Senacie RP zostały wręczone nagrody marszałka Senatu w konkursie na publikacje „Senat opiekunem Polonii”. Wśród nagrodzonych prac znalazł się reportaż „Nie zapomnieliśmy o Polsce…” autorstwa Wiktorii Wachowskiej, Wiktorii Laskowskiej-Szczur, ks. Jarosława. Giżyckiego, Anatola Godowanego i Jurija Gracza, wyemitowany w żytomierskiej telewizji Sojuz – TV.

Od 2010 roku staraniem Związku Polaków ukazuje się czasopismo „Tęcza Żytomierszczyzny”. Kwartalnik ma za zadanie przekazywanie informacji o życiu i problemach Polaków Żytomierszczyzny, o tym, co nurtuje lokalną społeczność. Bardzo ważne są również artykuły naukowe i popularnonaukowe z zakresu historii i kultury polskiej na Wołyniu.

Program radiowy w języku polskim „Jedność” prowadzi Mirosława Starowierowa. Emitowany na falach państwowej rozgłośni radiowej, dociera do mieszkańców nawet najbardziej oddalonych zakątków obwodu.

Organizacja „Polskie Radio Berdyczów” od 2010 roku przygotowuje cotygodniową polskojęzyczną audycję „Polska Bliżej”, która sprzyja odradzaniu się życia polskiego w regionie. Radio cieszy się popularnością zarówno wśród młodzieży, jak i u osób starszych. Redaktorem naczelnym audycji i jednocześnie prezesem „Polskiego Radia Berdyczów” jest dr Jerzy Sokalski, laureat licznych konkursów, w tym zorganizowanego przez Senat RP konkursu dla dziennikarzy, poświęconego 20-leciu polskiej demokracji.

Związek obecny jest również w Internecie, prowadząc własny portal www.zozpu.org. Wśród mediów ŻOZPU to strona internetowa ma priorytet, ze względu na zasięg i dostępność informacji.

Związek współpracuje z wydawnictwami drukowanymi, takimi jak „Dziennik Kijowski”, „Krynica”, „Kurier Galicyjski”, „Słowo Polskie” oraz „Mozaika Berdyczowska”.

Oświata

Oświata należy do dziedzin priorytetowych. Związek Polaków zainicjował naukę języka polskiego w szkołach, przy kościołach, na kursach w Żytomierzu i w obwodzie. ŻOZPU organizował pierwsze Olimpiady Języka Polskiego, konkursy recytatorskie, przeprowadzał pierwsze egzaminy na studia do Polski.

Związek Polaków zapoczątkował pierwszy poziom nauczania języka polskiego w przedszkolu Nr 49 „Dywoswit”. Dzięki staraniom Związku nauka języka polskiego jest prowadzona w Żytomierskim Gimnazjum Humanistycznym nr 1, 23 oraz w szkołach nr 17, 21, 27, 28 i 36, w których język polski wszedł jako obowiązkowy od klasy pierwszej do dwunastej.

Od 2006 roku z powodzeniem działa Polska szkoła sobotnio-niedzielna, która cieszy się niesłabnącą popularnością. Uczniowie szkoły zdobywają nagrody w licznych konkursach i olimpiadach. Wśród uczniów prowadzany jest konkurs «Mistrz ortografii polskiej». Odbywają się eliminacje w Żytomierzu do Międzynarodowego Konkursu Recytatorskiego im. Wł. Broniewskiego w Tarnowie. Podczas Dni Kultury Polskiej tradycyjnie są ogłaszane wyniki Ogólnoukraińskiego Konkursu Literackiego im. W. Grabowskiego.

Działalność naukowa

Żytomierski Obwodowy Związek Polaków na Ukrainie uczestniczył w promowaniu nauki w regionie, owocnie współpracując z naukowym krajoznawczym Towarzystwem Badaczy Wołynia. Członkowie Związku brali udział w sympozjach naukowych, publikowali książki, prowadzili działalność społeczną i oświatową w Polsce i na Ukrainie. Uczestniczyli w licznych konferencjach poświęconych życiu i twórczości Ignacego Jana Paderewskiego, Józefa Ignacego Kraszewskiego w Polsce i w innych krajach. ŻOZPU brał udział w sympozjum dotyczącym 150. rocznicy urodzin Józefa Conrada-Korzeniowskiego i przygotował w Berdyczowie wieczór literacko-muzyczny pamięci sławnego pisarza. Organizowane były konferencje naukowe: „Wkład Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie w odrodzenie ruchu polonijnego na Żytomierszczyźnie w latach 1989-2009” oraz „Katyń 1940-2010”. W 2010 roku staraniem Związku została przygotowana wystawa „Ignacy Jan Paderewski i Ziemia Żytomierska”, zaprezentowana najpierw w Żytomierzu, a następnie w Polsce (Pułtusk, Warszawa, Kraków, Bytom, Kąśna Dolna, Płock). W 2011 roku dokonano odsłonięcia umieszczonej na fasadzie Szkoły Muzycznej nr 5 w Żytomierzu tablicy pamiątkowej poświęconej Ignacemu Janowi Paderewskiemu, wielkiemu Polakowi, kompozytorowi, działaczowi niepodległościowemu i mężowi stanu. Związek Polaków zorganizował z wielkim nakładem sił Międzynarodową Konferencję Praktyczno-Naukową „Uniwersum Józefa Ignacego Kraszewskiego”. W 2013 r. przeprowadzono okrągły stół i dyskusję panelową „Witold Lutosławski i muzyka współczesna”. Dyskusja panelowa na temat: „Romantyzm w muzyce i jego narodowe zróżnicowanie”, ku uczczeniu 160. rocznicy urodzin kompozytora Juliusza Zarębskiego, Żytomierz 2014 r. Ogólnoukraińska naukowo-praktyczna Konferencja „Aktywność polskości – to aktywność obywatelska”, poświęcona 25-leciu Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie, Żytomierz 2014 r. Międzynarodowy projekt naukowy i artystyczny „Reinhold Glier i Borys Latoszyński: życie i twórczość w kontekście kultury”, naukowa konferencja w ramach obchodów 140. rocznicy urodzin R. Glierè’a i 120. rocznicy urodzin B. Latoszyńskiego, Żytomierz 2015 r.

Działalność wydawnicza

Dzięki Żytomierskiemu Obwodowemu Związkowi Polaków na Ukrainie i przy wsparciu konsula generalnego RP w Łucku został wydany tomik poezji Walentego Grabowskiego zatytułowany „Rozmowa z kamieniem” oraz pozycja poświęcona pamięci poety „W sercu przeniosłem wdzięczność dla mojego rodu i narodu”.

Ukazało się również wydanie nutowe wraz z nagraniami CD „Muzyczny skarbiec Wołynia”, z naukowym komentarzem Elwiry Gilewicz, dr Ireny Kopoć, prof. dr hab. W. Jerszowa, dofinansowane przez Senat RP oraz Fundację Pomoc Polakom na Wschodzie.

Sport

Związek prowadził intensywną pracę w kierunku rozwoju sportu na terenie obwodu. Zawodnicy z wielkimi sukcesami corocznie brali udział w zmaganiach sportowych rangi obwodowej i w Międzynarodowych Igrzyskach Sportowych Młodzieży Szkolnej w Łomży, w Zimowych i Letnich Igrzyskach Polonijnych, w Parafiadzie w Warszawie. Trofea, puchary i medale zdobyte przez członków Związku, w tym dzieci i młodzież, są świadectwem wielkiego potencjału i hartu ducha, który drzemie w Polakach z Wołynia.

Turystyka i wypoczynek

Co roku Związek organizuje wyjazdy kulturalno-wypoczynkowe dla dzieci i młodzieży do Polski. Podczas takich wycieczek młodzi Polacy mają możliwość doskonalić umiejętności językowe, a także poznawać miejsca związane z kulturą i historią swoich przodków.

Z pietyzmem kształtowane są wśród dzieci i młodzieży demokratyczne postawy oraz pielęgnowane tradycje i zwyczaje w życiu społecznym. Partnerami w realizowaniu międzynarodowych projektów są: Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie, Regionalne Polsko-Niemieckie Stowarzyszenie w Zielonej Górze (Polska), Stowarzyszenie Polsko-Niemieckie w Cottbus (Niemcy), Stowarzyszenie Parafiada, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” w Łomży, Siedlcach i Krakowie, Fundacja im. Stefana Batorego oraz Fundacja imienia Roberta Busha, Fundacja Wolność i Demokracja. Podpisana umowa o współpracy z Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie, Politechniką Lubelską i Katolickim Uniwersytetem Lubelskim oraz owocuje spółpraca ze Śląskim Uniwersytetem w Katowicach.

Nawiązanie kontaktów z międzynarodowymi organizacjami w znaczący sposób poszerza horyzonty myślenia i działania w zakresie promocji kultury i oświaty oraz odrębności narodowej.

Aktywnie uczestnicząc w realizacji polsko-niemiecko-ukraińskich projektów, takich jak „Razem w Europie”, „Zrozumieć historię – ratować historię!” czy „Młodzież w działaniu”, dzieci i młodzież z Ukrainy zdobywały różnorodną wiedzę i umiejętności.

Ważnym zadaniem wszystkich członków Związku jest dziś budowanie otwartego dialogu między społecznościami, zminimalizowanie dystansu dzielącego narody, dążenie do wzajemnego poznania i zrozumienia.

W Zielonej Górze w 2010 roku w ramach programu polsko-ukraińskiego przygotowano fachowych wolontariuszy przed Mistrzostwami Europy w Piłce Nożnej, którzy mieli służyć pomocą podczas Euro 2012 na Ukrainie.

Kultura

Jednym z priorytetowych zadań organizacji jest inicjowanie i wspieranie programów kulturalnych.

Dni Kultury Polskiej na Żytomierszczyźnie zostały zainicjowane w Żytomierzu w 2008 roku, przy wsparciu radnego III kadencji sejmiku śląskiego Zygmunta Wilka. Z każdym rokiem cieszą się coraz większym zainteresowaniem, skupiając przyjaciół nie tylko z obwodu żytomierskiego. Wielkim zaszczytem dla organizatorów DKP był występ szeroko znanego na świecie i w Polsce Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”. Festiwal gościł w 2008-2014 roku także dziecięce wokalne i taneczne grupy z Polski: zespół Wisła z Płocka, studencki zespół Uniwersytetu Śląskiego ”Katowice”, Żeńską Orkiestrę Salonową z Katowic oraz dziecięcy zespół wokalny z Siedlec. Podczas Dni Kultury Polskiej odbywają się liczne imprezy towarzyszące, konferencje naukowe, koncerty muzyki klasycznej, sympozja i okrągłe stoły z władzami miasta i obwodu.

Do kalendarza wydarzeń kulturalnych organizowanych przez ŻOZPU na stałe wpisał się Międzynarodowy Festiwalu Kultury Polskiej „Tęcza Polesia”. Pomysłodawcami Festiwalu byli pierwszy prezes Związku Polaków na Ukrainie Stanisław Szałacki i pierwszy prezes Żytomierskiego Obwodowego Oddziału Związku Polaków na Ukrainie Walenty Grabowski. „Symbolem Festiwalu stała się tęcza w kolorze flag państwowych Ukrainy i Polski – niebiesko-żółtej i biało-czerwonej. Tęcza jest znakiem pomyślności, przejść pod tęczą – to zapewnić sobie szczęście i miłość na wieki” – napisał prezes Grabowski.

Początki Festiwalu sięgają 1992 roku, kiedy w żytomierskiej Ogólnokształcącej Szkole Średniej nr 36 im. Jarosława Dąbrowskiego na pierwszym obwodowym przeglądzie kultury polskiej wystąpiły nowo powstałe polskie zespoły artystyczne. Zaprezentowały perełki folkloru polskiego, zachowane w pamięci pokoleń, oraz utwory kompozytora Ignacego Jana Paderewskiego i pisarza Józefa Ignacego Kraszewskiego. Przez lata Festiwal umocnił się, ukształtował swoje tradycje, zdobył międzynarodowe uznanie i status. Jego celem niezmiennie pozostaje odrodzenie, rozwój i utrwalenie polskiej kultury narodowej.

Corocznie są obchodzone najważniejsze święta narodowe i kościelne. Na stałe do kalendarza imprez weszły uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości, Konstytucji 3 maja, Dnia Polonii i Polaków za Granicą.

Koncerty „Requiem” upamiętniają corocznie ofiary zbrodni katyńskiej, stalinowskich represji i tragedii smoleńskiej.

Zespół kameralny im. I.F. Dobrzyńskiego działający przy ŻOZPU wykonywał koncerty muzyki klasycznej, zarówno instrumentalnej, jak i wokalnej: „Stabat Mater” – poświęcony pamięci organistów z kościołów żytomierskich, którzy zginęli prześladowani przez komunistyczny reżym, oraz „Duszą do Boga, sercem ku Ojczyźnie” – z okazji 95. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

Ozdobą świąt Bożego Narodzenia jest Festiwal „Kolęda Polska na Żytomierszczyźnie”. Odbywa się w Korosteniu od 2006 roku jako eliminacje do Międzynarodowego Festiwalu Kolęd i Pastorałek w Będzinie (Polska). Już od wielu lat żytomierskie zespoły związane z ŻOZPU wyruszają w tournée koncertowe „Kolędnicy z Żytomierza” po województwie śląskim, przy wydatnym wsparciu i współpracy Zygmunta Wilka.

Lokalnego rozgłosu nabrał Festiwal Twórczości Dziecięcej „Bo Świat – To My” we Wołodarsku Wołyńskim, organizowany przez Kulturalno – Oświatowy Związek Polaków Ukrainy іm. Władysława Rejmonta (prezes Żanna Szyszkina).

Festiwal Kultury Polskiej „Słoneczne melodie” odbywa się w Olewsku. Zapoczątkowano także Dni Kultury Polskiej w Nowogradzie-Wołyńskim.

ŻOZPU uczestniczy w organizacji Międzynarodowego Festiwalu „Żytomierska wiosna muzyczna” od 2009 r.

Z inicjatywy Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie 9 maja Polacy z Żytomierza tradycyjnie kroczą pod biało-czerwoną flagą w uroczystym marszu z okazji Dnia Zwycięstwa. Głównym celem udziału w pochodzie jest podkreślenie, że dzień ten traktują jak święto pokoju i jednoczenia się, miłości do bliźniego i przyjaźni. Pod sztandarem idą wszyscy ci, którzy pragną być Polakami na ziemi ukraińskiej, odpowiadając na zew serca.

Jednym z ważnych kierunków działalności organizacji jest kultywowanie polskich tradycji narodowych poprzez zakładanie nowych zespołów artystycznych i opiekę nad istniejącymi. Pod patronatem Związku funkcjonują zespoły znane na Ukrainie i w Polsce.

Przy wsparciu Związku Polaków w 2013 roku powstał w Żytomierzu Polski Dziecięcy Teatr Lalek „ModernPol” pod kierownictwem Wiktorii Zubarewej. W zajęciach uczestniczą dzieci i młodzież w wieku od 3 do 17 lat. Na XXV Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych „Heca 2014” młody zespół otrzymał wyróżnienie.

W 1991 roku w Żytomierzu rozpoczął działalność Polski Wzorcowy Dziecięcy Zespół Wokalny „Dzwoneczki”. Zespołem kierują Zasłużona dla Kultury Polskiej Jadwiga Poliszczuk oraz Bogdan Poliszczuk. Na dwudziestolecie pracy otrzymał on tytuł Zasłużonego dla Kultury Polskiej. W skład Zespołu wchodzi około 40 dzieci w wieku 6 do 15 lat. Dzwoneczki występowały w wielu miastach Ukrainy i Polski, promując polską i ukraińską muzykę wokalną. W 2008 roku Zespół wziął udział w Międzynarodowym Festiwalu Kultury Kresowej w Mrągowie.

Polski Ludowy Taneczny Zespół „Koroliski” powstał w 1991 roku w Żytomierzu. Kierują nim Zasłużona dla Kultury Polskiej Irena Świtelska oraz choreograf Sergiusz Świtelski. W ramach Zespołu działa grupa przygotowawcza Pierwiosnki pod kierownictwem Świetłany i Artura Dirko. Koroliski z powodzeniem występują na festiwalach na Ukrainie i w Polsce. Zdobyły I miejsce w kategorii zespoły mniejszości narodowych na Ogólnoukraińskim Festiwalu-Konkursie Sztuki Choreograficznej im. Pawła Wirskiego, uczestniczyły w Światowym Festiwalu Polonijnych Zespołów Folklorystycznych w Rzeszowie i Festiwalu Kultury Kresowej w Mrągowie. Koroliski również otrzymały zaszczytny tytuł Zasłużony dla Kultury Polskiej.

Zasłużony dla Kultury Polskiej Polski Ludowy Zespół Folklorystyczny „Poleskie Sokoły” został założony w listopadzie 1990 roku w Żytomierzu, przy wsparciu pierwszego prezesa Walentego Grabowskiego. W latach 1990-2006 zespołem kierował Zasłużony dla Kultury Polskiej Paweł Antoniewski. Od 2006 roku na jego czele stoi Zasłużony dla Kultury Polskiej Jan Boczkowski. Zespół prowadzi szeroką działalność koncertową, promując polską i ukraińską kulturę. Poleskie Sokoły brały udział w Międzynarodowych Festiwalach Kultury Polskiej (Mrągowo, Koszalin, Chełm, Przemyśl i in.). Występowały przed publicznością w Warszawie, Krakowie, Lublinie, Białymstoku, Siedlcach, Bielsku-Białej (Polska) oraz w Mołdawii i Holandii. Zespół brał udział w spotkaniach z papieżem Janem Pawłem II w Kijowie, Krakowie i Siedlcach.

Zasłużony dla Kultury Polskiej Zespół Kameralny іm. I. F. Dobrzyńskiego został utworzony w 2003 roku, dzięki pomocy Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków. Kierownikiem Zespołu jest muzykolog, Zasłużona dla Kultury Polskiej dr Irena Kopoć. Jego repertuar obejmuje ponad 250 utworów. Głównym kierunkiem działalności Zespołu jest badanie spuścizny muzycznej kompozytorów Wołynia, poszukiwanie i wykonywanie utworów zapomnianych. Zespół Kameralny został również uhonorowany odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

W 2013 roku powstał Zespół wokalny Malwy, który w krótkim czasie zdobył uznanie polonijnego środowiska muzycznego. Zespołem kieruje Irina Nawojewa. W repertuarze Malw są współczesne piosenki estradowe i utwory klasyczne.

Wykonując zadania statutowe, działacze ŻOZPU dążą do stworzenia wspólnego środowiska kulturowego, które by sprzyjało wzrastaniu Polaków jako świadomych, społecznie aktywnych, tolerancyjnych obywateli, którzy będą chronili i wzbogacali kulturę ojczystej Żytomierszczyzny.

Wiktoria Laskowska-Szczur, ks. Jarosław Giżycki

Żytomierz